Uitdagingen en Ontwikkelingen in 2023
Masaki Bruijs van Eastwing, onze aangesloten partner, blikt terug op de ontwikkelingen rondom kennismigratie in 2023 en werpt tevens een blik vooruit op het komende jaar.
Waar de Nederlandse overheid de afgelopen jaren proactief heeft ingezet op het aantrekken van hoogopgeleide professionals uit het buitenland, door bijvoorbeeld het vereenvoudigen van immigratieprocedures en het aanbieden van de gunstige 30%-regeling, is het nu de vraag of er de komende jaren een vergelijkbaar beleid zal worden gevoerd.
Een terugblik op 2023 onthult interessante trends en ontwikkelingen in het Nederlandse migratielandschap, waar de vooruitblik naar 2024 inzicht biedt in de verwachtingen voor de komende jaren.
In 2023 is het kabinet gevallen op het thema migratie. Tijdens de verkiezingen zijn duidelijke standpunten van de partijen geuit en naar verwachting zal het nieuwe kabinet de migratie influx beperken, ondanks de grote tekorten aan hoogopgeleide werknemers.
Opvallend is dat we in 2023 al een afname constateren van het aantal aanvragen voor verblijfsvergunningen in de categorie kennis en talent. Deze categorie omvat o.a. kennismigranten, overplaatsingen binnen een onderneming en de Europese Blauwe Kaart. Uit cijfers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) blijkt dat in 2023 (tot 1 december) 24.040 verblijfsvergunningen voor kennis en talent zijn aangevraagd, ten opzichte van 30.670 aanvragen in 2022 (daling van 27,5%). Of deze daling tevens een voorbode is voor de komende jaren zal nog moeten blijken.
Desalniettemin zal een behoorlijk aantal arbeidsplaatsen binnen de Nederlandse kenniseconomie ook in 2024 gevuld blijven/worden nu asielzoekers gedurende hun verblijf in Nederland met een tewerkstellingsvergunning onbeperkt aan de slag mogen. Daarnaast behouden de bijna 105.000 aanwezige vluchtelingen uit Oekraïne het komende jaar hun vrijheid op de Nederlandse arbeidsmarkt op basis van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming.
Het blijft echter lastig om voldoende hoogopgeleide werknemers te werven om de grote personeelstekorten op te vangen. Daarbij komt de uitdaging voor werkgevers om buitenlandse hoogopgeleiden aan te nemen tegen een competitief en marktconform salaris. Dit blijkt uit de stijging van de kennismigrantennorm (6,45% vanaf 2024) en de verhoging van de salarisnormen voor de 30%-regeling (9,9% vanaf 2024). Deze salarisnormen, die jaarlijks worden geïndexeerd, bepalen het minimumsalaris dat buitenlandse werknemers in Nederland moeten verdienen om in aanmerking te komen voor een kennismigrantenvergunning en de 30%-regeling.
Ondanks dat Nederland voornemens is de instroom van migranten te beperken, heeft de EU juist de richtlijn voor de Europese Blauwe Kaart herzien om de instroom van hoogopgeleid personeel te blijven stimuleren. Hiermee is de aanvraag van de Blauwe Kaart vereenvoudigd en tracht de EU het immigratiebeleid binnen de lidstaten verder te harmoniseren. De Nederlandse overheid heeft de herzieningen al deels geïmplementeerd in de nationale wetgeving; naar verwachting volgen de resterende herzieningen in de loop van 2024.
Al met al was migratie een belangrijk thema in Nederland in 2023 en naar verwachting zal de dynamiek rondom migratie zich voortzetten in 2024. Het nog te vormen kabinet zal in 2024 voor de taak staan om de kenniseconomie te verduurzamen en versterken.
